بیمه تامین اجتماعی
سازمان های طرف قرارداد
خدمات و تعهدات سازمان تامین اجتماعی
همانگونه که در قانون ساختار نظام جامع رفاه و تامین‌اجتماعی – مصوب سال 1383 مجلس شورای اسلامی – اشاره شده، سه قلمرو متمایز "حمایتی"، "امدادی" و "بیمه‌ای" برای نظام جامع تامین‌اجتماعی کشور تعریف شده که سازوکارها و نحوه تامین منابع در این سه قلمرو، کاملا متمایز و متناسب با شرح وظایف و ماموریت‌های تعریف شده برای هر قلمرو است. براساس این ساختار، در قلمرو بیمه‌ای، تاکید اصلی بر نقش‌آفرینی سازمان‌های بیمه‌گر و تامین منابع از محل مشارکت افراد ذی‌نفع است و منابع این بخش، درواقع جزو حق‌الناس و متعلق به تک‌تک افراد مشارکت‌کننده به‌شمار می‌رود و نقش دولت در این بخش، تنظیم‌گری، نظارت و تضمین استمرار خدمات سازمان‌های بیمه‌گر است. سازمان تامین‌اجتماعی، به‌موجب اساسنامه و قوانین حاکم بر فعالیت آن، یک سازمان بیمه‌گر اجتماعی است که مأموریت اصلی آن پوشش کارگران مزد و حقوق‌بگیر (به‌صورت اجباری) و سایر صاحبان حرف و مشاغل آزاد (به‌صورت اختیاری) است. این سازمان، یک نهاد عمومیِ غیردولتی است که بخش عمده منابع مالی آن از محل اخذ حق‌بیمه‌ها (با مشارکت بیمه‌شده و کارفرما) تأمین می‌شود و متکی به منابع دولتی نیست. تکیه‌گاه اصلی این سازمان، مشارکت سه‌جانبه کارفرمایان، بیمه‌شدگان و دولت در عرصه‌های مختلف سیاستگذاری، تصمیم‌گیری‌های کلان و تأمین منابع مالی است. سازمان تامین‌اجتماعی همچنین با هدف پایداری منابع و حفظ و ارتقای ارزش ذخایر و دارایی‌های ذی‌نفعان، سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصادی را نیز با رعایت اصولی چون شفافیت، پاسخگویی، پرهیز از بنگاه‌داری و سرمایه‌گذاری در بخش‌های اقتصادی با ریسک اندک در دستور کار دارد. تعهدات سازمان تامین‌اجتماعی در قبال بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران را قانون تعیین کرده است و به‌طور کلی تعهدات این سازمان، به دو بخش تعهدات کوتاه‌مدت و تعهدات بلندمدت تقسیم می‌شود. مجموعه حمایت‌هایی که از سوی سازمان تأمین‌اجتماعی درخصوص بیمه‌شدگان در قالب تعهدات کوتاه‌مدت صورت می‌گیرد، شامل حمایت‌های درمانی در موارد بیماری، بارداری و حوادث، پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری، پرداخت مقرری بیمه بیکاری، پرداخت غرامت دستمزد ایام بارداری، پرداخت غرامت نقص عضو مقطوع، پرداخت هزینه سفر و اقامت بیمار و همراه، مشارکت در تأمین هزینه پروتز و اروتز، پرداخت کمک هزینه ازدواج و پرداخت هزینه کفن و دفن به بازماندگان بیمه‌شده متوفی است. در کنار حمایت‌های کوتاه‌مدت بیمه‌ای و درمانی که هر بیمه‌شده و افراد تحت تکفل وی از اولین روز بیمه‌شدن و درصورت تحقق شرایط مقرر در قوانین و مقررات، استحقاق بهره‌مندی از آنها را خواهند داشت، مجموعه حمایت‌هایی که از سوی این سازمان در قالب تعهدات بلندمدت برای بیمه‌شدگان، طراحی شده است، عمدتا مشتمل بر پرداخت مستمری بازنشستگی، پرداخت مستمری ازکارافتادگی کلی، پرداخت مستمری ازکارافتادگی جزیی، پرداخت مستمری بازماندگان و پرداخت مزایای نقدی، غیرنقدی و عیدی مستمری‌بگیران مانند کمک عائله‌مندی، کمک هزینه اولاد، عیدی و ... است.
